Trans Yağ Nedir? Trans yağ kavramı, son yıllarda halk arasında sıkça duyulan ve tartışılan bir konudur. Trans yağlar, doymamış yağ asitlerinin bir formudur. Bu terim, yağ asitlerindeki çift karbon-karbon bağlarının konfigürasyonuna işaret eder. Trans yağlar, hem tekli doymamış yağlar hem de çoklu doymamış yağlar olarak karşımıza çıkabilir. Ancak trans yağlar, doymuş yağlar değildir. Trans yağlar, vücudumuz için gerekli yağ asitleri arasında kabul edilmez. Bu yağların tüketimi, LDL (kötü kolesterol) seviyesini artırırken, HDL (iyi kolesterol) seviyesini azaltır. Bu etkisi nedeniyle trans yağ tüketimi, kalp hastalığı riskini artırmaktadır. Sağlık uzmanları, trans yağların tüketiminin eser miktarda bile azaltılması gerektiğini savunmaktadırlar. Kısmi hidrojenleşme yoluyla oluşan trans yağlar, doğal yollardan oluşan trans yağlara kıyasla daha zararlıdır. Hidrojenasyon işlemi, sıvı yağların katılaşmasına neden olur ve aynı zamanda yağların ve besinlerin lezzetini ve raf ömrünü artırır. Trans Yağların Kimyasal Yapısı Trans yağların kimyasal yapısına bakıldığında, sıvı yağlardan farklı olduğu görülür. Ancak bu yağlar doğal yağlar değildir; yapay yani sentetik yağlardır. Trans yağlar elde edilirken hidrojen kullanılır. Sıvı bitkisel yağların hidrojenle ısıtılmasıyla elde edilirler. Trans yağ nedir sorusuna en doğru tanım: "Sıvı yağlardaki çoklu bağların hidrojenle doyurulması sonucunda katı hale getirilmesiyle elde edilen yağlardır." denilebilir. Doğada bulunmayan bu yağlar, vücudumuz tarafından tanınmaz. İçine ne kadar hidrojen verilirse, yağlar o kadar hızlı bir şekilde katılaşır. Trans Yağlar Sadece Hidrojenasyon Yoluyla mı Oluşturulur? Hidrojenasyon yoluyla yapay olarak oluşturulan trans yağlar dışında, doğal trans yağ asitleri de bulunmaktadır. Kuzu, inek, koyun gibi bazı geviş getiren hayvanların işkembesinde, etinde ve sütünde az miktarda trans yağ asidi vardır. Bunlar doğal olarak oluştuğu için, yapay trans yağlar gibi zararlı etkileri bulunmaz. Ayrıca, yüksek sıcaklıkta sürekli ısıtılan yağlar ve kızartılan yağlarda da trans yağ meydana gelir. Trans yağlar, hazır gıdalarda, işlenmiş gıdalarda, margarinlerde ve ticari kızartma yağlarında fazlaca bulunur. Trans Yağ Nedir, Zararları Nelerdir? Trans yağlar masum gibi görünse de, çok tehlikeli sonuçlara yol açabilir. Bazı ülkelerde trans yağ tüketimi azaltılmış veya tamamen yasaklanmıştır. İnsan sağlığı için gereksiz bir yağ türü olan trans yağların kullanımı, erken ölümlerin önemli bir sebebi olarak görülmektedir. Trans yağlar, kötü kolesterolü yükseltirken, iyi kolesterolü düşürür. Vücudumuzda üretilmese de bazı yiyeceklerden bu yağları alırız. Araştırmalar, trans yağ düzeyi yüksek olan kişilerde kalp krizi geçirme oranının diğer kişilere göre üç kat fazla olduğunu göstermektedir. Trans yağların damarlara yapışma özelliği hem hızlı hem de fazladır. Bu, kandaki kötü kolesterolün yükselmesine neden olur. Trans yağların en önemli zararları arasında obezite ve kansere neden olması yer alır. Bağışıklık sistemini zayıflattığı için diyabet riskini de artırır. Vücudumuzdaki lipoprotein A oranını yükselttiği için kalp hastalıklarının oluşmasında da etkili olurlar. Bu zararlı etkilerine kas kaybını da eklediğimizde, trans yağlar hakkındaki olumsuz söylemleri daha iyi anlayabiliriz. Ayrıca hidrojenize yağlar, kısırlık, karaciğerde fonksiyon bozukluğu, kanser, Parkinson, Alzheimer, kan yağlarının yüksekliği, düşük doğum riski ve anne sütünün kalitesinin düşmesi gibi olumsuz etkilere ve hastalıklara yol açabilir. Zararlı Olmasına Rağmen Trans Yağlar Neden Tercih Edilir? Trans yağların zararlı etkileri bilinmesine rağmen, bu yağların besinlerde kullanılmasından vazgeçilmiyor. Bunun başlıca nedeni, trans yağların ucuz olmalarıdır. Gıda firmaları, bu yağları ucuz olmaları ve kolay kullanımı nedeniyle tercih etmektedir. Pastane, otel, lokanta, kafeterya gibi halka açık yerlerde trans yağlar sıkça kullanılır. Çünkü bu yağların lezzet verici özelliğinden yararlanılır. Özellikle kızartma yağlarında trans yağlar tercih edilmektedir. Tavuk kızartması, patates kızartması gibi yiyecekler bu yağlarla hazırlanır. Tasarruf edebilmek için yarı hidrojenize edilen yağlar pek çok defa ısıtılarak kullanılır. Bu alanda yapılan araştırmalarda, donmuş gıdalarda %80, kurabiyelerde %90 oranında trans yağ kullanıldığı belirlenmiştir. Bisküviler, hazır patates kızartması, cips, kraker, gofret, çikolata gibi besinlerde de genellikle bu yağlar kullanılır. Bu tür besinlerde lezzeti artırdığı için tercih trans yağlardan yana olur. Ayrıca trans yağların ömrü daha uzundur. Oda koşullarında besinlerin içinde katılaşarak kalır. Günümüzde fast food sektörünün bu kadar yaygınlaşmasının bir nedeni de trans yağların kullanımıdır. Trans Yağlara Karşı Ne Yapılmalıdır? Tükettiğimiz besinlerin içinde yağ mutlaka vardır. Bu yağların özelliği, gelişme ve büyüme için faydalı olmalarıdır. Ayrıca enerji ihtiyacımızı da karşılarlar. Ancak yağları iyi yağ ve kötü yağ olarak ayırmak önemlidir. Peynir, süt, sığır eti gibi besinlerde de trans yağ olmasına rağmen, bunların doğal olması zararlı olmadığını, aksine yararlı olduğunu bilmeliyiz. Bunların dışında, tüketeceğimiz pastane ürünlerinde, hazır paketli gıdalarda, lokantada satılan yemeklerde trans yağ oranına mutlaka dikkat edilmelidir. Gıdaların etiketlerinde "hidrojene nebati yağ", "hidrojenize yağ" gibi ibarelerle yer verilen trans yağlara dikkat edilmelidir. Bazı gıdalarda da trans yağ oranı yazmaz. Bu durumda etiketteki diğer yağ oranlarını toplamla kıyaslayarak trans yağ miktarını bulabiliriz. Fazla miktarda trans yağ içeren gıdaları tüketmemeye gayret etmeliyiz. Lokantada yemek yerken kızartma yerine haşlama ve ızgara yiyecekler tercih edilebilir. Pastanede bir şeyler yerken sütlü tatlıları tercih edebiliriz. Aslında en iyisi, bu gibi gıdaları evde hazırlayarak tüketmektir. Bu şekilde tereyağı ve doğal sıvı yağlar kullanılabilir. Kapların içinde kolay sürülen margarinlerde bir miktar trans yağ vardır. Krema, mayonez, yapay süt tozu gibi trans yağ içeren besinler yerine yoğurt ve süt kullanılabilir. Trans yağlardan vazgeçemeyenler ise miktarı ve yağ oranı az olan ürünleri tercih edebilir. Buna rağmen, trans yağ ilerleyen yıllarda bir hastalık nedeni olarak karşımıza çıkabilir. Bu nedenle bu sağlıksız yağları tüketmemekte yarar vardır. |
.gif "Portakal Yağının Faydaları Nelerdir?")
Yalçın
12 Temmuz 2024 CumaTrans yağların zararlı olduğunu söylüyorlar, ama gerçekten bu kadar tehlikeli mi? Özellikle fast food yiyeceklerde bu yağların kullanıldığını biliyorum, peki bu yiyeceklerden tamamen vazgeçmeli miyim? Ayrıca, etiketlerde hidrojenize yağ veya hidrojene nebati yağ yazıyorsa, bu her zaman trans yağ içerdiği anlamına mı geliyor? Doğal trans yağlar ile sentetik olanlar arasında sağlık açısından ne gibi farklar var? Pastane ürünlerinden, özellikle kurabiye ve bisküvi gibi şeylerden tamamen uzak mı durmalıyız?
Cevap yazAdmin
12 Temmuz 2024 CumaYalçın Bey, trans yağların sağlık üzerindeki olumsuz etkileri bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bu yağlar, LDL (kötü) kolesterol seviyelerini artırırken, HDL (iyi) kolesterol seviyelerini düşürür. Bu durum kalp hastalıkları riskini artırır. Fast food yiyeceklerde ve bazı pastane ürünlerinde sıkça kullanılan trans yağlar, uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Etiketlerde "hidrojenize yağ" veya "hidrojene nebati yağ" ifadesini görüyorsanız, bu ürünlerin trans yağ içerebileceği anlamına gelir. Ancak, bu her zaman trans yağ içerdiği anlamına gelmez; bu nedenle etiketleri dikkatlice okumak önemlidir.
Doğal trans yağlar ile sentetik olanlar arasında sağlık açısından bazı farklar bulunmaktadır. Doğal trans yağlar genellikle hayvansal ürünlerde bulunur ve sentetik trans yağlar kadar zararlı değillerdir. Ancak, her iki türün de aşırı tüketimi sağlığa zarar verebilir.
Pastane ürünlerinden tamamen uzak durmak zor olabilir, ancak trans yağ içermeyen seçenekleri tercih etmeye çalışmak iyi bir başlangıç olabilir. Sağlıklı beslenme için etiket okuma alışkanlığı kazanmak ve trans yağ içeren ürünleri azaltmak önemlidir. Sağlıklı bir yaşam için dengeli ve bilinçli beslenme her zaman en iyi yaklaşımdır.