Yağlardan bahsedildiğinde genellikle tek bir tür yağ düşünülür ve fazla tüketiminin zararlı olacağını bilerek tüketimini minimum seviyelerde tutmaya çalışırız. Ancak, yararlı ve zararlı yağların dışında, vücutta birikmesi sonucunda zararlı olabilecek yağ türleri de vardır. Trans yağ asitleri buna örnek gösterilebilir.

Trans yağ asitleri, kimyasal olarak sıvı yağlardan farklı bir yapıya sahiptir. Doğal yağlar olmayıp tamamen sentetik yapıdadırlar. Trans yağlar, sıvı bitki yağlarının hidrojen ile ısıtılması sonucu oluşan yağlardır. Kimyasal olarak tanımlanacak olursa; sıvı yağların çoklu bağlarının hidrojenle doyurularak katı hale getirilmesidir. Doğada bulunmayan bu sentetik yağ asitlerini vücudumuz tanıyamaz.

Trans yağ asitleri sadece hidrojen kullanılarak mı oluşur? Elbette hayır. Doğal trans yağ asitleri de bulunmaktadır. Geviş getiren hayvanların işkembelerinde, süt ve etlerinde az miktarda doğal trans yağ asitleri bulunur. Ancak bu doğal trans yağ asitleri, sentetik trans yağlarla karıştırılmamalıdır. Doğal olarak oluşan bu yağlar zararlı değildir.

Araştırmalar, zararsız gibi görünen bu yağların oldukça tehlikeli sonuçlar doğurduğunu göstermektedir. Birçok ülke, besinlerde trans yağ kullanımını azaltmaya ve kısmen kaldırmaya çalışmaktadır. İnsan hayatı için gerekli olmayan bu yağlar, özellikle erken ölümlerde önemli bir etken olarak görülmektedir. Bilinen en büyük zararlarından biri, LDL kolesterolü artırması ve HDL kolesterolü azaltmasıdır. İnsan vücudunun üretemediği bu yağ, besinlerle vücudumuza girmektedir.

Yapılan araştırmalar göstermiştir ki, trans yağ seviyesi yüksek olanların kalp krizi geçirme olasılığı diğer insanlara göre üç kat daha fazladır. Hidrojen yapısının değiştirilmesinin hiçbir faydası olmadığı gözlemlenmiştir. Küçük boyutta bir yağ olduğu için damarlara hızlı bir şekilde yapışır. Bu da kolesterolün hızla artması anlamına gelir. Trans yağlar, kanser ve obezite gibi sağlık sorunlarına da yol açmaktadır. Buna ilaveten kas kaybı da trans yağların bilinen zararlarındandır.

Trans yağların zararları ve etkileri bilindiği halde, besin maddelerinde neden trans yağlardan vazgeçilemiyor? Bunun en büyük etkeni maliyetin daha düşük olmasıdır. Birçok gıda firması, bu yağın kullanımını daha kolay ve ucuz bulmaktadır. Özellikle lezzet vermesi için lokanta, kafe, pastane ve otel gibi yerlerde çoğunlukla tercih edilmektedir. Kızartma yağlarında da sıklıkla kullanılır.

Tüm gıdalar yağ içerir ve bu yağlar büyüme, gelişme ve enerji kaynağı olarak son derece gereklidir. Vücut için iyi ve kötü yağları ayırt etmek önemlidir. Örneğin; zeytinyağı, soya yağı, mısırözü yağı ve ayçiçeği yağı, sağlık açısından birçok olumlu etkiye sahiptir. Sığır eti, süt ve peynir gibi hayvansal besinlerde de doğal trans yağ bulunmaktadır ve birçok faydası vardır.

Hazır paketlenmiş ürünlerde, pastane ürünlerinde ve lokanta yemeklerinde fazla miktarda trans yağ olmamasına dikkat etmeliyiz. Etiket bilgisi bulunan ürünlerde "hidrojenize yağ", "hidrojene nebati yağ" ve "hidrojene bitkisel yağ" gibi trans yağ kullandığını belirten ibarelere dikkat edilmelidir.

Lokantalarda özellikle kızartmalar yerine ızgara ve haşlama yemekler tercih edilebilir. Pastane ürünlerinden ziyade sütlü tatlılar tercih etmek de bu tüketimi azaltabilir ve evde yapılan pasta ürünleriyle zarar en aza indirilebilir.